یوز پلنگ باشکوه ایرانی
یوز آسیایی یکی از گونههای یوزپلنگ است که به شدت در خطر انقراض قرار دارد. این گونهی جانوری زمانی در آسیا و در دشتهای بیابانی و مسطح آن به زندگی و حیات مشغول بوده و شوربختانه در زمان حال تعداد کمی از این جانور زیبا و باشکوه باقی مانده است. آن هم فقط در بخشهایی از ایران. به همین دلیل است که به آن یوز ایرانی نیز میگویند.
نمیدانیم باید خوشحال و شاد باشیم که یوز فقط در ایران مانده و وظیفهی سنگین نگهداری و مراقبت از آن به عهدهی من و شمای ایرانی ست، یا ناراحت. شاید باید گفت شوربختانه این گونه فقط در ایران یافت میشود. ایرانی که بیشتر مردمان آن با حیوانات رابطهی خوبی ندارند...
اما نه، خوشحال میمانیم. خوشحال و امیدوار که یوز هنوز هست. حتی اگر فقط چند ده قلاده از آن باقی مانده باشد. هنوز امیدواریم که به همت مسئولین و دست اندرکاران و البته تعقل مردم، یوز ایرانی به سرنوشتی همچون شیر ایرانی و یا ببر مازندران دچار نشود.
ـ ـ ـ ـ ـ
» توضیحات نام یوزپلنگ
یوز کلمهای پارسی است. از بن مضارع یوزیدن به معنای جستن آمدهاست و بهجهت شباهت ظاهری این حیوان با پلنگ امروزه بیشتر با نام یوزپلنگ شناخته میشود.
ـ ـ ـ ـ ـ
» قلمرو یوزپلنگ ایرانی
قلمرو این جاندار همانطور که گفته شد زمانی در تمام قارهی کهن بوده است. اما اکنون تنها در بخشهای بیابانی و مسطح و بوته زارهای حاوی شکار و غذای این حیوان، مثل بخشهایی از کرمان و زرند (بخش راور)، سیستان و بلوچستان، یزد، دشتهای سمنان، بخشی از اصفهان و خراسان یافت میشود. به طور کلی در نواحی فلات مرکزی ایران زیست میکند و در نهایت خوش باوری تعداد آنها شاید به 100 قلاده هم نرسد. در تصویر زیر مناطق زیست این حیوان را مشاهده میکنید.
و در تصویر زیر نیز آخرین مشاهدات انسان از این جانور در آسیا را میبینید:
ـ ـ ـ ـ ـ
» مشخصات کلی یوز ایرانی
یوز پر هیبت ایرانی از نوع آفریقایی و پر جمعیت خودش نیرومندتر و قوی جثه تر است. همچنانکه به نسبت یوز آفریقایی از درجه استقامت بیشتری نیز بهره مند است.
طول بدن آن نزدیک به 170 سانتی متر و ارتفاع بدن تا نزدیک 1 متر نیز میرسد. چالاکی و سرعت آن نیز نیاز به تعریف ندارد. رنگ آن زرد متمایل به قرمز با درجه روشنی متفاوت است. همچون یوز آفریقایی، خط اشک آن از دور چشمها شروع و به دور دهان میرسد. این خط سیاه رنگ در استتار حیوان و همچنین جلوگیری از تابش شدید نور به چشم جانور کمک رسان است که در یوز ایرانی به نسبت نوع آفریقایی آن دارای ضخامت بیشتری است.
یوز ایرانی موهایی شبیه به یال نیز در پشت گردن دارد.
دوران بارداری ماده ها تا 95 روز است و امکان به دنیا آوردن 6 توله را دارند.
خوراک آنها نیز به طور معمول همان جانوران سمدار نه چندان بزرگ و جوندگان کوچکتر است. جالب است بدانید این جانور تمایل حمله به حیوانات اهلی را ندارد و از اطراف انسان فراری است. (ن: ذات انسان را شناخته که چقدر کثیف و آلوده و بی حیاست).
وقتی انسانی به منطقه زیست آنها حمله میکند یوز مجبور به فرار میشود. این فرار در بیشتر مواقع منجر به مرگ جانور میشود. یوز در گرمای تابستان به شدت در خطر است و فرار از آدمیزاد بی شرم میتواند او را با کام مرگ بکشاند. نکتهی جالب اینجاست که یوز در مکانهایی زندگی میکند که از نظر غذا فقیر است. یعنی جایی را برای زندگی انتخاب میکند که فقط آدمیزاد کمتری داشته باشد. این نشان میدهد امنیت از دید این حیوان درجهی بالاتری به نسبت غذا دارد.
ـ ـ ـ ـ ـ
» تلاشهای به کار رفته برای نجات یوز
علاقمندان ایران و حیات وحش و یوز ایرانی تلاشهایی هر چند دیر برای حفظ آن کردهاند. در آخرین عمل نیز نماد و تصویر یوز ایرانی را با گرفتن مجوز از فیفا روی پیراهن تیم ملی اضافه کردهاند که در جام جهانی 2014 برزیل با این پیراهن به زمین خواهند رفت. این برای اولین بار است که فیفا چنین مجوزی به تیمی میدهد.
و البته جشنوارهها و مراسمهایی نیز برای آموزش مردم به اینکه حیوان فقط کشتنی نیست و کمی آدم باشید نیز برگزار میشود.
دشمن درجهی اول یوز آدمیزاد است. خراب کردن زیستگاه جانور، شکار بی رویه، معادن و گاهی ترس از جانور باعث تلف شدن دائمی آنها شده است.
یکی دیگر از دشمنان اصلی یوز، سگ های گله هستند. که البته خوشبختانه بیمهی ایران با جبران خسارات گله داران، حداقل گامی برای تلف نشدن بیشتر این جانور برداشتهاند.
در زمینه ی حفاظت از این جانور تلاشی آنچنانی صورت نگرفته و یا شروع آن بسیار دیر بوده است.
روز 9 شهریور نیز به صورت نمادین به روز ملی یوزپلنگ ایرانی نامگذاری شده است. گرچه ثبت نشدن آن در تقویم رسمی شاید عجیب باشد.
ـ ـ ـ ـ ـ
» سخن پایانی
آدمیزاد به طور کلی خشن، بی وجدان و بی انصاف است. این ذات آدم است. چه بخواهیم چه نخواهیم. ولی شوربختانه علاقهی عجیب و شدیدی به بیشتر کردن این بد ذاتی هم دارد. این نکتهی بد ماجراست. و نکتهی بدتر اینجاست که ایرانی جماعت به نسبت بیشتر کشورها و ملتها، این خصوصیات را بیشتر .............. بگذریم. در کل یوز بماند یا نماند، آدمیزاد جنس عجیبی ست.
از شکارچی ها متنفرم
منابع:
Ezaafi
persianwolf.blogfa.com
fa.wikipedia.org
spilet.com
mohammaddarvish.com
nooraghayee.com
مطالب مشابه:
 |
 |
 |
| 10 جانور در حال انقراض | دانستنی هایی درباره گرگ ها | نکاتی جالب از زندگی فیلها |